Tranh Nhật Bản – Nét chấm phá độc đáo của nghệ thuật Phù Tang

Nghệ thuật Nhật Bản được ví như một kho tàng văn hóa đồ sộ. Đó là nghệ thuật trà đạo đầy tinh tế, nghệ thuật cắm hoa độc đáo,  kịch truyền thống ấn tượng hay vẻ đẹp sống động của gốm sứ…Và không thể không kể đến nghệ thuật hội họa. Có thể nói, tranh Nhật Bản là một phần quan trọng, tạo nên bản sắc và tính đặc trưng của nghệ thuật xứ Phù Tang. Với bài viết này, hãy cùng du học Nhật Bản Thanh Giang tìm hiểu thêm về nghệ thuật tranh Nhật Bản nhé!

Về lịch sử hội họa và các dòng tranh Nhật Bản

Tranh Nhật Bản – Hội họa Nhật Bản có từ bao giờ?

Trong những hình thức nghệ thuật Nhật Bản thì nghệ thuật là một trong những hình thức nghệ thuật cổ xưa và tinh tế, với nhiều phong cách và chất liệu. Cùng với dòng chảy lịch sử, hội họa Nhật Bản đã trải qua nhiều thăng trầm, vừa duy trì bản sắc truyền thống, vừa tiếp thu tinh hoa hội họa nước ngoài.

Tranh Nhật Bản có lịch sử hình thành lâu đời. Tác phẩm cổ xưa nhất vẫn được lưu giữ đến ngày nay là một bức họa được tìm thấy trong lăng mộ có từ thời Kofun.

Cùng với sự xuất hiện của Phật giáo vào Nhật Bản, các tranh vẽ chủ yếu xuất hiện trên tường của những ngôi chùa cổ ở Nara. Thời kỳ này,tranh Nhật Bản chịu ảnh hưởng của phong cách hội họa Trung Hoa với những nét vẽ tròn trịa và cách đặc tả khuôn mặt nhân vật.

Tuy bị ảnh hưởng bởi nền hội họa thời Tùy- Đường, xong những tác phẩm tranh vẫn tạo được những dấu ấn riêng.

Đến năm 804, Kukai sang Trung Hoa học về Mikkyo và mang những hình mẫu của bức họa phong cách mandala. Những bức họa này gắn liền với giáo lý nhà Phật, phục vụ chủ yếu cho mục đích tôn giáo.

Năm 1120, đi liền với thành công của cuốn tiểu thuyết tình cảm “Genji monogatari” của nữ sĩ Murasaki, những bức tranh cuộn minh họa cho thế giới bên trong cung cấm của truyện Genji bắt đầu xuất hiện. Đây là dòng tranh mang phong cách Nhật thuần túy.

Sơ lược về các dòng tranh Nhật Bản

Hiện nay, các dòng tranh Nhật Bản được chia thành hai dòng chính, là hội họa truyền thống – được gọi là Nihon-ga và hội họa Âu Tây – gọi là You-ga.

>>> Hội họa Âu – Tây

Đây là phong cách thiết kế phổ biến tại “đất nước mặt trời mọc”. Hội họa Âu- Tây được du nhập vào Nhật Bản qua hai kênh: một là các họa sĩ Nhật học ở Paris hay những nơi khác tại châu Âu vào thời Minh Trị (1868 – 1912). Hai là qua Antonio Fontanes (1818 – 1882) – họa sĩ trường phái Barbizon, người châu Âu đầu tiên tới dạy hội họa tại Nhật.

Có thể nói, hội họa You-ga của Nhật có xuất xứ từ Pháp. Đây cũng là lý do các họa sĩ lớn tuổi thường có một tình cảm đặc biệt đối với Paris.

>>> Hội họa truyền thống

Thuật ngữ “Nihon-ga” dường như đối lập với hội họa Tây- Âu. Vì thế, người Nhật sử dụng từ này để nói về hội họa truyền thống Nhật Bản.

Những bức tranh Nhật Bản theo phong cách hội họa truyền thống thừa kế bản sắc trong phần hội họa mang nặng tính dân tộc. Nền tảng của Nihon-ga là chủ nghĩa hiện thực phương Tây, luật viễn cân, sáng và tối.

>>> Hội họa đương đại

Dòng tranh thứ ba được gọi là hội họa đương đại. Trong đó, đại diện sáng giá nhất là Yoshitomo Nara và Takashi Murakami. Đây là hai người khởi xướng trào lưu sử dụng văn hóa phổ cập trong các truyện tranh manga, phim hoạt hình chiếu trên TV và nâng lên thành một hình thức nghệ thuật.

Tranh Phù thế Nhật Bản – Vẻ đẹp rực rỡ của hội họa truyền thống

Ngày nay, nhắc đến tranh Phù thế Nhật Bản, người ta liên tưởng ngay đến những bức tranh được in từ gỗ đầy màu sắc. Tranh Phù thế còn được gọi là tranh khắc gỗ hay Ukiyo-o. Đây là một loại tranh được lưu truyền khắp Nhật Bản khoảng giữa thế kỷ 16 đến giữa thế kỷ 20. Chủ đề của tranh Phù thế xoay quanh đời sống sinh hoạt của con người đương thời cũng như những câu chuyện, sự vật, phong cảnh mà họ “tai nghe mắt thấy”.

Tại sao lại có tên gọi tranh Phù thế - Ukiyo?

Theo cách lý giải đương thời, “Ukiyo” trong “Ukiyo-e” có thể hiểu là “phong cách hiện đại” hay “một thời đại mới”.

Vào thế kỷ 17, khi chiến tranh loạn lạc ở Nhật đã tới hồi kết chung, nền kinh tế đạt đến mức phát triển thần kỳ. Điều này khiến mọi tầng lớp, từ võ sĩ đến nông dân, thị dân đều ca ngợi sự phồn vinh, say sưa trong hoan lạc. Chẳng những không cho rằng trần thế là cõi phù du và nên xa lánh như lời răn dạy của đức Phật, họ chịu sự chi phối của lối nghĩ “Chính bởi cuộc đời này chỉ là tạm bợ và ngắn ngủi nên trong lúc dư dả cứ vui vẻ hưởng thụ”.

Thế giới quan này đã ảnh hưởng đến đặc điểm của tranh Nhật Bản thời điểm đó. Đặc điểm cốt lõi của những bức tranh Phù thế chính là luôn lấy hiện thực của đời sống làm phông nền hơn là đuổi theo ảo ảnh của cõi niết bàn cao siêu ngoài tầm với.

Họa sĩ vẽ tranh phù thế thường là những người luôn mang đến sự hiếu kỳ mãnh liệt với những chủ đề mang tính đi trước thời đại, đồng thời phản ánh chúng một cách nhạy cảm trong tranh. Họ quan tâm đến những vấn đề nổi cộm đương thời hơn là những giá trị bất di bất dịch mà giới võ sĩ gia sùng kính. Về phương thức thể hiện, họ hướng đến sự tươi mới, thậm chí cạnh tranh lẫn nhau bằng cách thử nghiệm nhiều cách vẽ mới.

Thế giới sống động trong tranh Nhật Bản

Những bức tranh Phù thế Nhật Bản phản ánh nhiều khía cạnh đời sống của con người đương thời. Vì thế, bạn có thể bắt gặp mọi thứ trong tranh: từ cô nàng hái rau, nghệ sĩ múa nón đến những bức tranh đầy ắp sasimi hay những chiếc cầu, con đường nổi tiếng.

Phản ánh bức tranh sống động của thế giới quan thực tại, chủ đề tranh Nhật Bản hướng đến rất đa dạng. Cụ thể:

>>> Bijin-ga (tranh mỹ nhân) 

Đây là dòng tranh đại diện cho Ukiyo-e, cũng là chủ đề cốt lõi của dòng tranh Phù thế. Nhân vật chính trong tranh rất đa dạng, từ những phụ nữ tiếng tăm đến những cô gái vô danh. Thậm chí, kỹ nữ cũng trở thành đối tượng chính trong Bijin-ga.

Tác phẩm tiêu biểu: “Thiếu nữ thổi kèn thủy tinh”, “Nàng Geisha và người đàn bà mang hộp đàn Shamisen vượt mưa đêm”,… của Utamaro Kitagawa.

>>> Yakusha-e (tranh vẽ nghệ sĩ Kabuki)

Đây là đề tài dễ khơi nguồn sáng tạo nhất. Đặc biệt, có những tác phẩm Yakusha-e ra đời để làm áp phích hay tờ rơi quảng cáo cho những vở diễn mới. Tác phẩm tiêu biểu: “Ebizo Ichikawa trong vai Sadanoshin Takemura”, “Kikunojou Segawa III trong vai Oshizu – vợ của Bunzou Tanabe”,… của Sharaku Toshusai.

>>> Fukei-ga (tranh phong cảnh)

Phong cảnh cũng là chủ đề được khai thác phổ biến trong tranh Nhật Bản. Những ngọn núi, cánh rừng, dòng sông và cây cối là đối tượng chính trong tranh.

Chúng đóng vai trò như bưu thiếp, tờ rơi quảng cáo hay hướng dẫn du lịch. Tác phẩm tiêu biểu: bộ tranh “Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ” của Hokusai Katsushika với các bức vẽ lừng danh như “Gió Nam thổi giữa trời trong” (tên dân dã là “Núi Phú Sĩ đỏ”), “Mưa trắng dưới núi” (tên dân dã là “Núi Phú Sĩ đen”) hay “Bên kia ngọn sóng ở Kanagawa” (còn gọi là “Ngọn sóng lớn”),…

>>> Kacho-ga (tranh vẽ hoa lá và chim muông)  

Xuất hiện nhiều nhất là hoa bìm bìm, cẩm chướng, chim trĩ, nhạn, gà, cắt. Tác phẩm tiêu biểu: “Chim chích bụi trên nhành hoa mai”, “Đôi uyên ương dưới nhành trúc tuyết”,… của Hiroshige Utagawa.

>>> Shunga (Tranh xuân tình)

Đúng như tên gọi, thế giới phản ánh trong tranh xuân tình không chỉ là một thế giới thanh sạch, được vẽ lên bởi những tu sĩ say mê cái đẹp thuần túy.

Khi tìm hiểu về tranh xuân tình Nhật Bản, bạn có thể bắt gặp những hình ảnh gợi dục, khiến dòng chảy tranh gây nên nhiều tranh cãi.

>>> Giga (hí họa) 

Là những bức tranh có chứa yếu tố gây cười hay các sự vật được nhân cách hóa. Tuy nhiên, cũng có những bức tranh phảng phất sự trào phúng nhưng nhìn chung tính tiêu khiển vẫn nổi bật hơn cả. Tác phẩm tiêu biểu: “Vũ điệu bạch tuộc” của Sadahide Utagawa, “Mèo nhỏ – mèo lớn” của Yoshifuji Utagawa,…

Sự thật có thể bạn chưa biết về tranh Nhật Bản – Ukiyo E

Tranh Phù thế Nhật Bản ra đời và phát triển cùng những bản in khắc gỗ tuyệt đẹp, mô tả vẻ đẹp phù du và lối sống của người dân đô thị với mục đích quan trọng là phản ánh phong cách sống của người dân thành thị thời Edo. Chính vì thế, những bức tranh không chỉ mang giá trị hội họa mà còn mang giá trị lịch sử. Vậy tranh Nhật Bản có gì đặc biệt?

Ukiyoe –loại hình nghệ thuật được hình thành thời Edo

Tranh Phù thế ra đời vào thời kỳ Edo ( 1603 – 1867), phần lớn được phổ biến rộng rãi nhờ bản in khắc gỗ. Chúng bắt đầu trong nửa sau thế kỷ 17 khi Hishikawa Moronobu làm một bản khắc gỗ cho một bức tranh độc lập. Lúc đầu, mực tàu được dùng nhưng vào thế kỉ 18 Suzuki Harunobu đã tạo ra kỹ thuật in khắc màu.

Hai phong cách vẽ Ukiyo E

Nhắc đến Ukiyo E là nhắc đến những bức tranh khắc gỗ độc đáo. Tuy nhiên, thực tế vào thời Edo, những bức tranh này được làm bằng cọ rất đắt tiền. Đến khi được khắc gỗ, chúng mới được phổ biến rộng rãi trong công chúng.

Chủ đề của Ukiyo E rất đa dạng

Như đã trình bày ở trên, chủ đề của tranh Nhật Bản rất đa dạng, từ các nghệ sĩ Kabuki, mỹ nhận đến các nhân vật trong kịch, tranh tình cảm hài hước đến tranh phong cảnh…đem đến nét độc đáo riêng biệt là hiệu ứng thẩm mỹ mới cho các tác phẩm.

Kiyonobu Torii

Đây là một trong những nghệ sĩ Ukiyoe thành công nhất vào thời kỳ Edo. Ông chuyên vẽ Yakushae Bijinga.

Moronobu Hisikawa

Hishikawa Moronobu là một trong những người sáng lập phong cách Ukiyoe. Trước đó, ông vẽ Ukiyoe với chỉ là những hình minh họa được cắt thành sách như một hình thức nghệ thuật. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là, "Mikaeri Bijinzu (Mỹ nhân quay nhìn lại), đã được làm thành một con tem vào năm 1948.

Yoshitoshi Tsukioka

Yoshitoshi Tsukioka là một trong những nghệ sĩ Ukiyoe thành công vào cuối thời Edo và bắt đầu thời Meiji. Yoshitoshi Tsukioka nổi tiếng vì viết những bức tranh minh họa đẫm máu và gây sốc cho những câu chuyện kinh dị.

Shigemasa Kitao

Shigemasa Kitao cũng là một họa sĩ tranh Phù thế thành công. Ông vẽ trên nhiều Ehon - là những cuốn sách tranh. Một trong những Ehon nổi tiếng nhất của ông là tác phẩm ông đã vẽ với Shunshou Katukawa (Seirou Bijin Awase Sugata Kagami). Cuốn sách này có các tác phẩm miêu tả Oiran thực sự, và cuộc sống ở quận Yoshiwara. 

Hokusai Katsushika

Hokusai Katsushika có lẽ là nghệ sĩ Ukiyoe nổi tiếng nhất ở nước ngoài. Có một cuộc triển lãm riêng mình của Hokusai Katsushika ở Boston. Ảnh trên có lẽ là tác phẩm dễ nhận biết nhất của ông, Big Wave(Sóng lớn). 

Nếu từng đặt chân đến đất nước Nhật Bản, có lẽ bạn đã ít nhất một lần được nhìn thấy những bức tranh Nhật Bản – tranh Phù thế Ukiyo-e. Đây là thể loại tranh khắc gỗ truyền thống nổi tiếng, là một trong những loại hình độc đáo trong nghệ thuật Nhật Bản. Hi vọng bài chia sẻ đã đem đến những thông tin thú vị cho bạn đọc, giúp bạn hiểu thêm về nền nghệ thuật độc đáo của “đất nước mặt trời mọc”.

 

CLICK NGAY để được tư vấn và hỗ trợ MIỄN PHÍ

Chat trực tiếp cùng Thanh Giang 

Link facebook: https://www.facebook.com/thanhgiang.jsc

>>> Link Zalo: https://zalo.me/0964502233

>>> Link fanpage

• DU HỌC THANH GIANG CONINCON.,Jsc: https://www.facebook.com/duhoc.thanhgiang.com.vn
• XKLĐ THANH GIANG CONINCON.,Jsc: https://www.facebook.com/xkldthanhgiangconincon

Bài viết cùng chủ đề Dịch vụ - Du học Nhật Bản

• Du học Nhật Bản tự túc là gì? Có nên đi trong bối cảnh hiện nay?
• Du học Nhật Bản miễn phí cần những ĐIỆU KIỆN gì?
• Du học Nhật Bản giá rẻ với nhiều ưu đãi hấp dẫn tại Thanh Giang Conincon
• Trung tâm tiếng Nhật nào chất lượng tại Hà Nội?
• Dịch vụ tư vấn du học UY TÍN và cách nhận biết

Bài viết cùng chủ đề Kinh nghiệm - Du học Nhật Bản

• CẨM NANG DU HỌC NHẬT BẢN: Tổng hợp những vấn đề cần phải biết
• Du học Nhật Bản và những điều cần biết - Góc kinh nghiệm
• Đi du học Nhật cần những gì - Kế hoạch cần thiết dành cho du học sinh
• Những đồ cấm mang sang Nhật khi nhập cảnh du học sinh cần lưu ý

Nguồn: https://duhoc.thanhgiang.com.vn